Давер карысны для здароўя.

 Давер - адно з найвялікшых дасягненняў цывілізацыі і рэсурс яе развіцця, сама магчымасць яе існавання і далейшага развіцця эканомікі, навукі і грамадства. Давер дазваляе перарасці межы сямейнага клану і непатызму і ўсталёўваць трывалыя адносіны з самымі рознымі людзьмі. Давер - гэта не проста вера ў прыстойнасць і добразычлівасць людзей, але і гатоўнасць самому прытрымлівацца пэўных правіл, трымаць адпаведнасць слоў і дзеянняў. Давер стварае ўзаемнасць, узаемныя чаканні, падмацаванне якіх ўзмацняе давер, зніжае нявызначанасць, дазваляе планаваць на больш далёкія тэрміны. У даверу ёсць розныя формы: у першую чаргу гэта міжасобасныя давер, гэта базавую давер да свету. Чым вышэй радыус даверу – кола людзей, каму вы давяраеце, тым больш здаровым і паспяховым будзе грамадства.

 

Давер з'яўляецца важным фактарам здароўя. Высокі ўзровень даверу звязаны з лепшым здароўем і больш высокай працягласцю жыцця. Назіранне за смяротнасцю паказала, што людзі з высокім узроўнем даверу мелі большую выжывальнасць. Схільны да даверу чалавек будзе менш сацыяльна ізаляваны, часцей будзе звяртацца па дапамогу і атрымліваць яе. Давер стварае псіхалагічную бяспеку ў групе, магчымасць актыўна дзейнічаць без пагрозы для самаацэнкі, статусу і кар'еры. Усё гэта ўплывае на росквіт эканомікі, лічыцца што да 40% адрозненняў у ВУП выклікана менавіта фактарам даверу.

Давер - гэта і мэта атакі прапаганды і ідэалогіі, як правай так і левай, якія імкнуцца разбурыць давер. Правыя сеюць варожасць да любых нязгодных, робячы іх “ворагамі", левыя сеюць варожасць паміж людзьмі, сцвярджая,  што ўсе ўзаемадзеяння – гэта толькі прыгнёт (ад сям'і да дзяржавы). Таталітарная прапаганда таксама атакуе давер, укідваючы  тэзісы “усе хлусяць" з мэтай паралізаваць грамадства. Левае разбурэнне каштоўнасцяў прыводзіць да таго, што нарастае колькасць груп з адкрыта варожай адзін да аднаго праграмамі, што падрывае агульны давер. Давер, заснаваны на агульных каштоўнасцях, працуе, сляпы давер робіць людзей легкай ахвярай маніпулятараў.

Давер існуе калі іншыя дзейнічаюць па правілах і добразычлівыя да нас. Калі ў грамадстве з'яўляюцца адкрыта варожыя да астатніх групы, давер падае. Падзенне даверу змушае грамадства працаваць на прымусе, што робіць яго неэфектыўным і прыводзіць да павелічэння падазронасці, сацыяльнай ізаляцыі, варожасці, эканамічнай неэфектыўнасці. Нарастанне недаверу прыводзіць да росту канспіралогіі і параноі. Недавер да лекараў прыводзіць да пагаршэння здароўя і папулярнасці шкодных псеўдакарасных практык і да т. п.

Як сумна заўважыў Ніцшэ, “я сумую не таму, што ты мяне падмануў, а таму, што я больш не магу табе давяраць". Людзі, якія не давяраюць адзін аднаму, не змогуць паўнавартасна супрацоўнічаць. Людзі, што вырастаюць у такім асяроддзі, маюць нізкі базавы давер, які фармуе іх стаўленне да свету як да дрэннага месцы дзе ўсе заўсёды хлусяць. Прадузятасць прыводзяць да падазронасці, якая робіць варожымі паводзіны чалавека. Чалавек пачынае хлусіць сабе, хлуснёй прамакаецца ўсё яго жыццё-як гэта было ў Савецкім Саюзе, цалкам прасякнутым хлуснёй.

Што можна зрабіць? Як мудра заўважыў Эпіктэт «усялякая справа мае дзве ручкі — тую, за якую яго можна несці, і іншую, за якую несці нельга. Калі твой брат здзейсніць несправядлівасць, не глядзі на справу з боку несправядлівасці, паколькі гэта тая ручка, за якую несці нельга. Глядзі на справу з таго боку, што ён твой брат, што ён выкармлены разам з табой. Такім чынам, ты возьмешся за тую ручку, за якую можна несці».

Ўстаноўка даверу да свету. У стоікаў гэта была максіма amor fati -любові да свету, як да адзінай нашай рэальнасці. Без даверу і любові мы ўвесь час будзем спрабаваць збегчы ў эскапізм. У хрысціянстве гэта давер да Бога, які стварыў свет на любові да людзей.

Практыкаваць сумленнасць і павага да людзей, думаць і гаварыць і дзейнічаць ясна.

Прызнаваць свае памылкі і быць гатовым на кампрамісы.

Больш сумеснай добраахвотнай актыўнасці-заняткі спортам, паходы, сумеснае валанцёрства, клубы па інтарэсах і да т.п., дзе вы можаце бяспечна і актыўна ўзаемадзейнічаць з людзьмі.

Давер стварае чаканне, калі вы звяртаецеся да лепшай версіі чалавека, вы падцягваеце яго на больш высокі ўзровень. Звяртайцеся да лепшага, а не горшага ў людзях.

Давер мае патрэбу ў абароне. Чалавечыя драпежнікі паразітуюць на даверы, сеюць варожасць каб знішчыць давер – і гэта неабходна спыняць. Давяраць можна таму, хто добразычлівы да цябе і нельга ні ў якім разе давяраць тым людзям, групам і прадстаўнікам краін, хто ўслых публічна пагражае забіць цябе.

 

Trust, health, and longevity J Behav Med  1998 Dec;21(6):517-26.

 Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity. Francis Fukuyama

The effect of trust and change in trust on self-rated health: a longitudinal study among aging people Arch Gerontol Geriatr  2009 Nov-Dec;49(3):339-42.