Быць шчаслівым
Быць шчасьлівым — адна з ключавых матывацый здароўя людзей, зь якімі я працую ( а таксама лячэньне, прафіляктыка, энэргія, прыгажосьць і актыўнае даўгалецьце). Шчасьце-гэта і цэнтральная катэгорыя антычнай этыкі і права на шчасьце як права чалавека замацавана нават у дакумэнтах.
1. Шчасьце-гэта не канчатковы вынік, а працяглы працэс. Шчасьце-гэта як язда на аўтамабілі, вы ня можаце сесьці за руль і адпачываць, трэба ўважліва сачыць за дарогай, абыходзіць перашкоды, быць уважлівым кожную сэкунду, пастаянна пільнаваць свой маршрут. Варта адцягнуцца на дробязь — і вы няшчасныя))). Таму важна не губляць ні пільнасьці ні шчасьця.
2. Шчасьце-гэта другасная каштоўнасьць, то бок імкненьне менавіта да ўласна шчасьця зробіць вас няшчасным (роўна як і да грошай, прыгажосьці і ўлады). Добра рабіце сваю працу (як першасная каштоўнасьць) – і вы атрымаеце другаснай каштоўнасьцю і аўтарытэт, рабіце карыснае і запатрабаванае – і вы заробіце грошы, сочыце за фізычным і псыхічным здароўем-і вы будзеце прыгожыя. Таму трэба імкнецца да цнотаў (мудрасьць, адвагу, справядлівасьць, умеранасьць) і вы станеце шчасьлівым.
3. Чым больш вы імкнецеся да свайго шчасьця і надаеце яму значэньня, тым няшчасьней вы. Таму важна ўмець жыць, працаваць будучы і няшчасным-і гэта шлях да шчасьця. А таксама менш думаць пра асабістае шчасьце, а больш пра тое, як зрабіць шчасьлівымі іншых – парадаксальна гэта зробіць вас больш шчасьлівым.
4. Вы няправільна ацэньваеце, што робіць вас шчасьлівым. Дзіўна, але мы вельмі дрэнна прагназуем, што менавіта зробіць нас шчасьлівымі (афектыўнае прагназаваньне), мроячы аб пераезьдзе, заробленых грошах або куплі чагосьці. Тое, што мы хочам часьцяў за ўсё-гэта ня тое, што зробіць нас рэальна больш шчасьлівым. Напрыклад, меншы час шляху на працу зробіць вас такім жа шчасьлівым, як і прыкметнае падвышэньне зарплаты. Таму старанна вывучыце і запішыце што сапраўды робіць вас шчасьлівымі.
5. Шчасьце прыйдзе само па сабе. Гэта ня так. Нават калі мы ведаем, што сапраўды зробіць нас шчасьлівымі, мы лічым часта гэта цяжкім і таму адкладаем. Таму так важна загадзя плянаваць сваё шчасьце, ўносіць яго ў штодзёньнік. Шчасьце толькі ў актыўнасьці, а не пасіўнасьці. Так, бывае складана пачаць нейкую справу, але ў канцы яго вы будзеце дакладна больш шчасьлівым.
6. Нейкая падзея зробіць мяне больш шчасьлівым? Не. Нам здаецца, што вось-вось нешта наступіць, і мы дакладна зажывём, ці што нейкая падзея азмрочыць усё наша жыцьцё. Гэта ня так. У нас ёсьць геданічная адаптацыя – гэта схільнасьць людзей быць на пэўным узроўні шчасьця (set point), таму пасьля добрага і дрэннага ўзроўню шчасьця яно ў рэшце рэшт вяртаецца да базавага. Базавы ўзровень шчасьця на 50% залежыць ад пастаянных кампанэнтаў (характар і генэтыка), 10% — зьнешнія падзеі, 40% — паўсядзённая актыўнасьць.
7. Шчасьлівым робяць не падзеі, а зьмена характару і ўспрыманьня. Рэгулярная мэдытацыя зьмяняе наш мозг і робіць яго шчасьлівым. Можна аптымізаваць свой характар, павялічваючы адкрытасьць новаму досьведу, падтрымліваючы ўнутраны локуса кантролю, зьніжаючы нейратызм. Карысна разьвіваць эстэтычны густ, станавіцца эстэтам і гурманам ў паўсядзённых рэчах. Карысна падаўжаць памяць ад задавальненьняў.
8. Здаровы лад жыцьця гэта не гарантыя, але ўмова шчасьця. Гіпадынамія, залішняя вага, інсулінарэзістэнтнасьць, гіпаганадызм, анемія, гіпатэрыёз, недасыпаньне, дэпрэсія – усё гэта і іншыя хваробы крадуць наша шчасьце. Важна іх своечасова адсочваць і лячыць. Нездаровае асяродзьдзе, як фізычнае, так і сацыяльнае можа зрабіць няшчасным і вас (прынцып агурка ў расоле).
9. Шчасьце не ўнутры, а звонку – добрыя моцныя адносіны зь сям’ёй, сябрамі, калегамі гэта адзін з найважнейшых фактараў шчасьця. Але разам з гэтым дакладна і адваротнае – шчасьце ўнутры, а ня звонку. Шчасьце вашай жыцьця залежыць ад якасьці вашых думак. Карысна разьвіваць навык асімэтрычнага ўспрыманьня: ўзмацняем адчувальнасьць да добрага і зьніжам да дрэннага ў сваім жыцьці.
10. Шчасьце — гэта не крайнасьць, а залатая сярэдзіна, балянс паміж залежнасьцю і хваравітым імкненьнем да бясконцай самастымуляцыі з аднаго боку і выгараньнем, стратай здольнасьці атрымліваць задавальненьне ці нават агідай да таго, што раней любілі і што раней цешыла вас.
А што робіць шчаслівым вас?