Непадпарадкаваньне як каштоўнасьць

1 чэрвеня — дзень (не)абароны дзяцей: на нашых вачах расійскае войска забівае, калечыць і выкрадае тысячы дзяцей, дзясяткі тысяч з іх становяцца сіротамі, а сотні тысяч — бежанцамі. Доктар Андрэй Белавешкін — чаму варта вучыць дзяцей, каб яны былі абароненымі.

Калі многія бацькі шмат клапоцяцца пра фізічную бяспеку, то часта забываюць пра псіхічную бяспеку і дазваляюць іншым дарослым без маральных прынцыпаў гвалтаваць неакрэплую псіхіку. І калі фізічныя раны зажывуць, то псіхічныя траўмы застануцца надоўга.

Навучыце дзяцей бараніць сябе фізічна. Любы від адзінаборстваў для хлопчыкаў і дзяўчынак навучыць трымаць удар і ўмець (а галоўнае — быць унутрана гатовым) за сябе пастаяць — як фізічна, так і на словах.

Навучыце дзяцей непадпарадкаванню. Важна навучыць іх супрацьстаяць сляпому падпарадкаванню аўтарытэту групы, больш старэйшага ці любога, хто прыкідваецца экспертам ці значнай фігурай. Навучыце канструктыўна і свядома ўспрымаць любыя распараджэнні. Дайце дзецям маральна-этычны кодэкс. Выхавайце ў дзецях базавыя каштоўнасці. Гэтага ніхто не зробіць, акрамя вас, а калі вы пакінеце гэта на самацёк, тое гэта запоўніцца тым, што вам зусім не спадабаецца.

Навучыце дзяцей крытычнаму мысленню: як працаваць з інфармацыяй, як успрымаць тое, што табе гавораць.

Навучыце дзяцей псіхічнай бяспецы і асновам псіхалогіі. Растлумачце, чаму так сябе паводзяць іншыя людзі, як распазнаць небяспечных людзей: садыстаў, нарцысаў, псіхапатаў і іншых. Як распазнаваць зман і маніпуляцыі, чым здаровыя адносіны адрозніваюцца ад нездаровых, як адстойваць свае межы, як казаць “не” і як развіваць вытрымку і дысцыпліну.

Навучыце дзяцей бараніць сваю ідэнтычнасць. Расказвайце пра гісторыю сям’і, наведвайце радзіму продкаў, перадавайце сямейныя гісторыі. Няхай дзіця ведае сапраўдную гісторыю сваёй сям’і і краіны. Выхавайце іх пачуццё ўласнай годнасці і ўменне давяраць сабе і не здраджваць сабе.

Стварыце ўзбагачанае асяроддзе — ёсць шмат магчымасцяў, і іх можна выкарыстоўваць, можна спрабаваць без страху памыляцца. Памятайце, як асяроддзе і сябры ўплываюць на развіццё.

Навучыце дзяцей бавіць вольны час, няхай будзе магчымасць выбіраць захапленні. Навучыце іх атрымліваць задавальненне ад руху, ад дапытлівасці, ад зносін, навучыце бачыць прыгажосць вакол сябе і захапляцца ёю.

Навучыце дзяцей клапаціцца пра сябе. Гэта і павага да сваіх эмоцый, давер сабе, уменне якасна працаваць і адпачываць, атрымліваць задавальненне ад руху, гэта і базавыя навыкі здароўя (сон, ежа, свядомасць). Дапамагайце развіваць эмацыйны інтэлект і выхоўваць свой характар ​​ — бо ён пластычны.

Navučycie dziaciej baranić siabie fizyčna. Luby vid adzinaborstvaŭ dla chłopčykaŭ i dziaŭčynak navučyć trymać udar i ŭmieć (a hałoŭnaje — być unutrana hatovym) za siabie pastajać — jak fizyčna, tak i na słovach. Navučycie dziaciej niepadparadkavańniu. Važna navučyć ich supraćstajać ślapomu padparadkavańniu aŭtarytetu hrupy, bolš starejšaha ci luboha, chto prykidvajecca ekspertam ci značnaj fihuraj.

Navučycie kanstruktyŭna j śviadoma ŭsprymać lubyja rasparadžeńni. Dajcie dzieciam maralna-etyčny kodeks. Vychavajcie ŭ dzieciach bazavyja kaštoŭnaści. Hetaha nichto nie zrobić, akramia vas, a kali vy pakiniecie heta na samaciok, toje heta zapoŭnicca tym, što vam zusim nie spadabajecca.

Navučycie dziaciej krytyčnamu myśleńniu: jak pracavać ź infarmacyjaj, jak usprymać toje, što tabie havorać. Navučycie dziaciej psychičnaj biaśpiecy j asnovam psychalohii. Rastłumačcie, čamu tak siabie pavodziać inšyja ludzi, jak raspaznać niebiaśpiečnych ludziej: sadystaŭ, narcysaŭ, psychapataŭ i inšych. Jak raspaznavać zman i manipulacyi, čym zdarovyja adnosiny adroźnivajucca ad niezdarovych, jak adstojvać svaje miežy, jak kazać ”nie” i jak raźvivać vytrymku j dyscyplinu.

Navučycie dziaciej baranić svaju identyčnaść. Raskazvajcie pra historyju siamji, naviedvajcie radzimu prodkaŭ, pieradavajcie siamiejnyja historyi. Niachaj dzicia viedaje sapraŭdnuju historyju svajoj siamji j krainy. Vychavajcie ich pačućcio ŭłasnaj hodnaści j umieńnie daviarać sabie j nie zdradžvać sabie. Stvarycie ŭzbahačanaje asiarodździe — jość šmat mahčymaściaŭ, i ich možna vykarystoŭvać, možna sprabavać biez strachu pamylacca. Pamiatajcie, jak asiarodździe j siabry ŭpłyvajuć na raźvićcio.

Navučycie dziaciej bavić volny čas, niachaj budzie mahčymaść vybirać zachapleńni.

Navučycie ich atrymlivać zadavalnieńnie ad ruchu, ad dapytlivaści, ad znosin, navučycie bačyć pryhažość vakoł siabie j zachaplacca joju.

Navučycie dziaciej kłapacicca pra siabie. Heta j pavaha da svaich emocyj, davier sabie, umieńnie jakasna pracavać i adpačyvać, atrymlivać zadavalnieńnie ad ruchu, heta j bazavyja navyki zdaroŭja (son, ježa, śviadomaść). Dapamahajcie raźvivać emacyjny intelekt i vychoŭvać svoj charaktar ​​ — bo jon plastyčny.